تعاريف و اصطلاحات گمرکي

ریشه لغوی گمرک: واژه گمرک که معادل آن در زبان انگلیسی CUSTOMS  و در زبان فرانسه DOUANE  است، مشتق از کلمه لاتین COMMERCIUM  به معنی تجارت و مبادله کالا بوده که خود این کلمه مشتق از ریشه یونانی CUMMERX  به معنی حقوق متعلق به کالا و مال­ التجاره  می‌باشد.

تعریف بین المللی از شورای همکاری­ های گمرک  (Customs Cooperation Council): گمرک سازمانی است دولتی که مسئول اجرای قانون گمرک و وصول حقوق و عوارض ورودی و صدوری و همچنین واردات، ترانزیت و صادرات کالا می ­باشد.
گمرك جمهوري اسلامي ايران: سازماني دولتي تابع وزارت امور اقتصادي و دارايي است كه به عنوان مرزبان اقتصادي كشور نقش محوري و هماهنگ‌كننده را در مبادي ورودي و خروجي كشور دارد و مسئول اعمال حاكميت دولت در اجراي قانون امورگمركي و ساير قوانين و مقررات مربوط به صادرات، واردات، عبور (ترانزيت) كالا، وصول حقوق ورودي و عوارض گمركي و ماليات‌هاي مربوطه و الزامات فني و تسهيل تجارت است.
اظهار کالا: بیانیه ای کتبی یا شفاهی است که بر اساس مقررات این قانون اظهارکننده، رویه گمرکی موردنظر خود را درباره کالا مشخص می سازد و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مقررات گمرکی را ارائه می دهد. (بند "الف" ماده یک قانون امور گمرکی)
اظهارکننده: صاحب کالا یا نماینده قانونی اوست که کالا را برابر مقررات این قانون به گمرک اظهار می کند. در اظهار الکترونیکی صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به استناد گواهی رقومی (دیجیتالی) تأیید شده از مرکز مجاز صدور گواهی مذکور به عنوان صاحب کالا یا نماینده قانونی اظهارکننده شناخته می شود. (بند "ب" ماده یک قانون امور گمرکی)
اظهارنامه اجمالی: سندی است که به موجب آن شرکت حمل و نقل، فهرست کلی محمولاتی که باید تخلیه و بارگیری شود را هنگام ورود یا خروج وسیله نقلیه از کشور اعلام می دارد. (بند "پ" ماده یک قانون امور گمرکی)
اماکن گمرکی: انبارها، باراندازها، اسکله ها، فرودگاه ها، ایستگاه های راه آهن، محوطه ها و هر محل یا مکانی که تحت نظارت گمرک است و برای انباشتن و نگهداری کالاها به منظور انجام تشریفات گمرکی استفاده می شود. این اماکن می تواند انبارهای گمرکی، انبارهای اختصاصی و سردخانه های عمومی باشد. (بند "ت" ماده یک قانون امور گمرکی)
ترخيص: خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی مربوطه است. (بند "ث" ماده یک قانون امور گمرکی)
ترخیصیه: سندی است که به موجب آن شرکت حمل و نقل (کریر و فورواردر) پس از احراز هویت، بلامانع بودن انجام تشریفات گمرکی توسط گیرنده کالا را به گمرک اعلام می دارد. (بند "ج" ماده یک قانون امور گمرکی)
تشريفات گمرکي: تمامی عملیاتی است که در اجرای مقررات گمرکی انجام می شود. (بند "چ" ماده یک قانون امور گمرکی)
تضمین: وجه نقد، ضمانتنامه بانکی و بیمه نامه معتبری است که برای اجرای الزامات مندرج در مقررات گمرکی نزد گمرک سپرده می شود. (بند "ح" ماده یک قانون امور گمرکی)
تعهد: قبول الزام کتبی یا الکترونیکی است که شخص را در برابر گمرک برای انجام یا عدم انجام عملی ملزم می سازد. (بند "خ" ماده یک قانون امور گمرکی)
حقوق ورودی: حقوق گمرکی معادل 4% ارزش گمرکی کالا به اضافه سود بازرگانی است که توسط هیأت وزیران تعیین می ­گردد، به علاوه وجوهی که به موجب قانون، گمرک مسئول وصول آنهاست و به واردات قطعی کالا تعلق می ­گیرد، ولی شامل هزینه­ های انجام خدمات نمی­ شود. (بند "د" ماده یک قانون امور گمرکی)
حمل یکسره: ورود کالا به اماکن گمرکی و خروج کالا از اماکن مذکور بدون تخلیه و تحویل در این اماکن با رعایت مقررات این قانون است. (بند "ذ" ماده یک قانون امور گمرکی)
روز اظهار: زمانی است که اظهارنامه امضاء شده به ضمیمه اسناد مربوطه توسط اظهارکننده به صورت دستی یا رایانه ای به گمرک ارائه می شود و شماره دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص می یابد. (بند "ر" ماده یک قانون امور گمرکی)